„Pamiętam że” (oryginalnie: „Je me souviens”) George Perec
Wspomnieniami Pereca bywają fakty będące niegdyś na czołówkach gazet, ale obecnie całkiem zapomniane, jednak przede wszystkim są to drobne zdarzenia, a także mniej lub bardziej magiczne miejsca i najrozmaitsze „donosy rzeczywistości”, które – pomijane w podręcznikach, historiach epoki, czy „poważnych” pamiętnikach – w znaczący sposób współtworzyły tkankę codzienności, tej codzienności, która od dawna już nie istnieje, ale przywoływana zadziwia swoim rozmigotanym bogactwem.
Trudno powiedzieć, jaki był mechanizm tej pamięci: czy były to Proustowskie, wyłaniające się w naturalny sposób reminiscencje i powidoki, czy był to Nabokovowski świadomy wysiłek przypomnienia – tego nie wiemy. Pewnie jedno i drugie. Tak czy owak, przywołując drobiny codzienności głównie z lat pięćdziesiątych, ale także z czasów nieco wcześniejszych i późniejszych, Perec tworzy swego rodzaju kronikę społeczno-kulturalną Francji (a zwłaszcza Paryża) owych czasów.
Georges Perec (1936-1982), jeden z najwybitniejszych francuskich pisarzy drugiej połowy XX wieku, którego znaczenie i popularność wciąż rosną. Związawszy się z „eksperymentalną” grupą literacką OuLiPo, podporządkowywał swoją nasyconą autobiografizmem twórczość przeróżnym formalnym ograniczeniom i formułom. Pierwsza powieść Rzeczy (1965) przyniosła mu europejski rozgłos. Potem nastąpiły, m.in., Człowiek, który śpi (1967), Zniknięcie (1969) W, czyli wspomnienia z dzieciństwa (1975), czy encyklopedyczna powieść Życie instrukcja obsługi (1978). W tym samym roku wydał także Pamiętam – zapis drobnych często faktów i zdarzeń z lat swej paryskiej młodości.
Książka dostępna jest tu:
http://tajnekomplety.osdw.pl/ksiazka/Perec-Georges/Pamietam-ze,61462602894KS
„I Remember” Joe Brainard
„I remember” to arcydzieło. Jedna po drugiej, tak zwane „ważne” książki naszych czasów zostaną zapomniane, ale skromny klejnot Joego Brainarda przetrwa.
W prostych, bezpośrednich, oznajmujących zdaniach zarysowuje mapę ludzkiej duszy i na trwałe odmienia sposób, w jaki patrzymy na świat. I Remember jest zarazem niesamowicie zabawne, jak i głęboko poruszające. To jedna z kilku naprawdę oryginalnych książek, jakie kiedykolwiek przeczytałem.
Paul Auster
Joe Brainard (1941-1994) – amerykański artysta plastyk i pisarz związany ze środowiskiem artystyczno-literackim szkoły nowojorskiej; malarz, grafik, twórca kolaży i asamblaży, autor wielu refleksyjnych tekstów o życiu i sztuce, nie poddających się kategoryzacji. Do jego patronów artystyczno-literackich zalicza się Gertrudę Stein i Andy’ego Warhola, którego znał osobiście.
Wspomnienia I Remember (1975) to szczera do bólu, bezpruderyjna spowiedź, ukazująca dzieciństwo i młodość nadwrażliwego artysty i geja wpierw w rodzinnej Oklahomie, a następnie w Nowym Jorku, będąca zarazem społeczno-kulturowym obrazem Ameryki lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku. Ta rewolucyjna w swej prostej formie książka przyniosła Brainardowi rozgłos i uznanie, także pośród wielu wybitnych pisarzy, w tym Paula Austera i Edmunda White’a, którzy stali się jego orędownikami; zainspirowała też słynnego francuskiego pisarza Georges’a Pereca do stworzenia swojego odpowiednika pod tytułem Je me souviens (1978, polski przekładPamiętam że, 2013).
Brainard był w pewnym sensie poetą przeklętym, a jego twórcze i ekscentryczne życie zakończyło się przedwcześnie w wyniku powikłań AIDS, choroby, która w latach osiemdziesiątych i dziewiędziesiątych zabrała wielu wybitnych twórców.
Książka dostępna jest tu:
http://tajnekomplety.osdw.pl/ksiazka/Brainard-Joe/I-remember,66524602894KS
„Wrocław. Pamiętam, że…” – praca zbiorowa.
Celem publikacji „Wrocław. Pamiętam, że…”, było stworzenie zapisu zbiorowej pamięci mieszkańców Wrocławia. Skorzystaliśmy z literackiej metody zapisu wspomnień zastosowanej przez Joe Breinarda w „I remember” oraz Georges’a Pereca w „Pamiętam, że…”. Dzięki specjalnej aplikacji internetowej i nadesłanym listom udało nam się zebrać kilkaset krótkich wspomnień związanych z Wrocławiem. Miasto w rozproszeniu, chmura niepowiązanych wspomnień ukazujących miasto od czasów powojennych, poprzez okres PRL , transformacji, aż do teraźniejszości – tak można by w skrócie scharakteryzować zebrany materiał. Zaproponowana przez nas metoda polegająca na możliwości przesłania trzech krótkich wspomnień zaczynających się od słowa: „Pamiętam…”, uwolniła pokłady pamięci Wrocławian dotyczącej wspólnej przestrzeni miasta: miejsc, postaci, wydarzeń i sytuacji.
W niniejszej publikacji prezentujemy Wrocław wyłoniony z pamięci mieszkańców.
Publikacja ukazała się w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.
Książka dostępna jest TUTAJ.