Dokładny opis szlaku

Z Biskupina pochodzi Jan Borysewicz, założyciel Lady Pank. Początkowo chciał grać na perkusji, ale ostatecznie pod okiem instruktora Mariana Koniecznego uczył się na Sępolnie gry na gitarze. Szybko został wypatrzony przez Jacka Barana z zespołu Nurt i w 1972 roku w zastępstwie Aleksandra Mrożka zadebiutował w zespole. Incydentalnie pojawiał się też w składach innych wrocławskich kapel. Borysewicz miał też udział w jednym z największych skandali scenicznych PRL-u. Na koncercie z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka na Stadionie Olimpijskim w 1986 roku gitarzysta obnażył się. W wyniku tego incydentu współpracę z zespołem zerwał autor tekstów Andrzej Mogilnicki, a Borysewicza skazano na trzy miesiące aresztu. W filmie dokumentalnym Andrzeja Titkowa Mniej niż zero opowiadał, że kilka miesięcy wcześniej w czasie koncertu w Hali Ludowej zespół został obrzucony kamieniami i musiał przerwać koncert.

(Następny punkt: 17 minut)

Parafrazując wiersz Krzysztofa Jaworskiego można powiedzieć, że grali tu Hitler, Cohen i Garou. Ten drugi w trakcie swojego pierwszego koncertu we Wrocławiu w 1985 roku powiedział o pierwszym: „wiem, kto tu przede mną występował, ale... pomiędzy mną a Hitlerem jest różnica. Hitler nie umiał śpiewać”. Hitler w ogóle nie przepadał za ukończonym w 1912 roku budynkiem – wolał bardziej monumentalną architekturę i koncertowo preferował kamień. Najbardziej charakterystyczny wrocławski budynek przypadł za to do gustu Marlenie Dietrich, która dała dwa koncerty 6 marca 1966 roku. Gazety pisały: „Hala Ludowa dwa razy zapełniła się po brzegi. Bilety kupiło 10 tysięcy ludzi. Gwiazda występowała w ciemnej cielistej sukni, zdobionej pajetami, które – jak zapewniała dziennikarzy – sama przyszywała. Suknia była opięta do granic możliwości, z rozcięciem do połowy uda. Ci, którzy pamiętają ten koncert, wspominają, że figura gwiazdy zapierała dech w piersiach. Zaśpiewała wszystkie swoje przeboje, także ten, którym zdobyła serca milionów ludzi w latach wojny: "Lili Marleen”. Przez lata Hala Ludowa była jeśli nie najważniejszym, to największym muzycznym miejscem Wrocławia, mieszczącym w trakcie imprez techno blisko 10 tysięcy klubowiczów. Odbyły się tu finały Pierwszego Ogólnopolskiego Przeglądu Studenckich Zespołów Jazzowych w 1957 roku, które dały podwaliny pod festiwal Jazz Nad Odrą. Tak opisywał to wydarzenie juror konkursu Bogusław Klimczuk: „Po przeglądzie w Studio PR wyróżnione zespoły brały udział w koncertach dla społeczeństwa Wrocławia w Hali Ludowej. Wieczorny koncert w dniu 6 maja zakończył się zaimprowizowanym naprędce jam session, które naturalnością i żywiołowością podbiło serca wrocławian. Na olbrzymiej estradzie Hali Ludowej grało około 28 muzyków amatorów z prawdziwego zdarzenia”. W tym samym roku w Hali zagrała orkiestra Glenna Millera.

(Następny punkt: 20 minut)

Przy tym akademickim klubie w 1971 roku powstała progresywna grupa Nurt, której jednym ze współzałożycieli był Roman Runiewicz z zespołu Romuald i Roman. Zespół wygrał Ogólnopolski Festiwal Awangardy Beatowej w Kaliszu w 1972, w tym samym roku zespół zagrał w ramach Jazzu nad Odrą i jako pierwszy wrocławski zespół nagrał pełnoprawną płytę. Album zatytułowany Nurt ukazał się w 1973 roku nakładem Polskich Nagrań, a w trakcie prac nad płytą do muzyków gościnnie dołączył Tomasz Stańko. Zespół funkcjonował jeszcze tylko rok, reaktywując się krótko w 1975 i w latach 90., nagrywając album "Motyle i kloszardzi" w zmienionym składzie i pod nazwą Nurt’94. W piątki i soboty odbywały się w klubie wieczorki taneczne, na których zespoły grały muzykę na żywo.

(Następny punkt: 15 minut)

Swój pierwszy koncert w 1968 roku zagrała tu kultowa wrocławska kapela Romuald i Roman, nagrodzona w tym samym roku na wrocławskim Wiosennym Przeglądzie Zespołów Muzyki Rytmicznej. Zespół założony przez Romualda Piaseckiego (który jako pierwszy we Wrocławiu grał na dwunastostrunowej gitarze), Romana Runowicza, Jacka Barana i Andrzeja Tylca jako jeden z pierwszych wykorzystywał na żywo efekty świetlne i wizualne, za które odpowiedzialny był Stanisław Lose, który na potrzeby multimedialnego show zespołu wymyślił między innymi wirujące reflektory. Na żywo zespołowi towarzyszyły też tancerki i chórek. Za zaangażowane teksty, których autorami byli Andrzej Kuryło i Ryszard Wojtyłło, swego czasu dostali dwuletni zakaz grania we Wrocławiu. W mieście zespół występował też między innymi na Placu Wolności i w klubach studenckich. Chociaż piosenka Romualda i Romana pojawiła się w filmie "Trzos", zespół nigdy nie nagrał studyjnej płyty (po latach ukazały się dwa albumy kompilacyjne z archiwalnymi nagraniami). Kapela funkcjonowała w latach 1968-1972 i 1973-1980, już bez Romualda. W auli wystąpiła także w gorącym 1969 roku, w trakcie strajków studenckich, grupa Elar. Zespół powstał na początku 1965 r. przy Politechnice Wrocławskiej jako Studencki Kwartet Gitarowy Elar-4. Nazwę formacji utworzyły pierwsze dwie litery nazw wydziałów Elektroniki i Architektury, z którymi byli związani muzycy, do których należał Runowicz. Zespół wygrał Turniej Big-Beatowy o „Złotą Gitarę” Wrocławia, po czym zmienił nazwę na Elar-5. Istniał do 1970 r.

(Następny punkt: 5 minut)

W funkcjonującym na politechnice radiu odbył się koncert Miki Mousoleum, zarejestrowano tam też koncert Kamana. Ze studia korzystały też wrocławskie nowofalowe zespoły. Dzisiaj rozgłośnia funkcjonuje jako Akademickie Radio LUZ.

(Następny punkt: 8 minut)

Lech Janerka mówił kiedyś w wywiadzie dla portalu rockmetal.pl: „We Wrocławiu w latach osiemdziesiątych, na początku, były tzw. zadymy, czyli się chodziło tłuc z ZOMO. Mniej więcej koło godziny 15:00, tak, jak ludzie wychodzili z pracy, odbywało się szturmowanie Mostu Grunwaldzkiego. To jest taki ważny most, jeden z największych we Wrocławiu. Niedaleko był Dom Związków Zawodowych, no więc ludzie wychodzili z pracy, gromadzili się i szturmowali most, którego broniło ZOMO. Z podpalaniem samochodów, sikawkami, takimi tam. Aha, z dziećmi, no więc właśnie. Moja (…) mama wzięła moje dzieci i poszła oglądać, jak się tłuką. Przyszły spłakane od gazów łzawiących, takie osmolone. Wstrząsające wrażenie to na mnie zrobiło. No i gdzieś tam o tym sobie przypomniałem, czy pamiętając o tym, brzdąkałem i napisałem taką piosenkę” (zob.: http://www.rockmetal.pl/wywiady/lech.janerka-lech.janerka.02.html). Piosenka nazywa się "Ta zabawa nie jest dla dziewczynek". Utwór znalazł się na świetnej płycie "Historia podwodna" z 1986, nagranej przez Janerkę po odejściu Klausa Mittfocha. Budowę mostu rozpoczęto w 1908 i uroczyście ukończono dwa lata później, w obecności cesarza Wilhelma II.

(Następny punkt: 5 minut)

Studio Marcina Borsa, jednego z najlepszych i najbardziej obleganych polskich producentów (pracował między innymi z Nosowską, Hey, Muchami, Brodką i wrocławskim Hurtem), znajduje się na tyłach Impartu – powstałej na początku lat 90. w wyniku połączenia Wojewódzkiego Domu Kultury i Przedsiębiorstwa Imprez Artystycznych „Impart” instytucji, zajmującej się organizacją imprez. Grali tutaj między innymi The Residents, Tomasz Stańko i Joan as Police Woman.

(Następny punkt: 10 minut)

Po wrocławskich eliminacjach Festiwalu Młodych Talentów wiosną 1962 roku zawiązał się tutaj z inicjatywy Krzysztofa Kinsnera i Leszka Weissgaerbera zespół Nastolatki (początkowo The Teenagers). Zespół, którego członkiem był też Aleksander Nowacki, pierwszy koncert zagrał w tym samym roku na Górze Ślęży. Rok później jako „najmłodszy w Polsce zespół big-beatowy” Nastolatki zagrały na II Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie, gdzie zajęły drugie miejsce w konkursie. Zespół po zmianach personalnych istniał do 1967 roku, i jako jeden z pierwszych wprowadził choreografię do swoich występów na żywo. Dwa lata po powstaniu Nastolatki zagrały na drugiej edycji Festiwalu w Opolu, ale zespół nigdy nie nagrał płyty. Zespół należał do prekursorów polskiego bigbitu, ale po przyjściu znakomitego basisty Natana Waldena przez krótki czas grał klasycznego, brytyjskiego rhythm and bluesa.

(Następny punkt: 12 minut)

Centralne miejsce wrocławskiego drugiego obiegu. Tutaj odbywały się koncerty punkowe, można było dostać płyty wytwórni Kukuryku oraz ziny Pasażer i Antena Krzyku. Chociaż piwnica nadawała się głównie do wykorzystania jako schron, to zagrał tu między innymi Stan Oskarżenia, Nagły Atak Spawacza i kapele zagraniczne.

Szlak fakultatywny