kalendarium
Dolnego Śląska




Złota Bulla uniwersytetu we Wrocławiu
Złota Bulla uniwersytetu we Wrocławiu

21.10.1702

 

„Aurea bulla fundationis Universitatis Wratislaviensis”: to brzmienie nazwy tzw. Złotej Bulli, czyli dokumentu fundacyjnego Uniwersytetu Leopoldyńskiego, który został nadany z inicjatywy jezuitów 21 października 1702 r. przez cesarza Leopolda I.

Hale Targowe we Wrocławiu
Hale Targowe we Wrocławiu

05.10.1908

 

5 października 1908 r. po dwóch latach od rozpoczęcia budowy we Wrocławiu oddano do użytku dwie hale targowe (Martkhalle I, II).

Most Cesarski (Grunwaldzki)
Most Cesarski (Grunwaldzki)

10.10.1910

 

10 października 1910 r. we Wrocławiu uroczyście otwarto Most Cesarski (Kaiserbrücke), który obecnie jako Most Grunwaldzki jest jedynym w Polsce wiszącym obiektem tego typu o charakterze drogowo-tramwajowym..

Tadeusz Różewicz
Tadeusz Różewicz

09.10.1921
14.04.2014

 

Tego dnia w Radomsku urodził się Tadeusz Różewicz - polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta. Jako poeta debiutował w 1938 r. W latach 1945-1949 mieszkał w Krakowie, następnie (1949-1968) w Gliwicach. Od 1968 r. przebywał i pracował we Wrocławiu. Był jednym z najbardziej wszechstronnych polskich pisarzy powojennych; jego twórczość na ok. 20 języków. Wielorotnie odznaczany i nagradzany.

Wysiedlanie Niemców z Wrocławia
Wysiedlanie Niemców z Wrocławia

01.10.1945

 

We Wrocławiu repatriacja rozpoczęła się 1 października 1945 r. od dzielnicy Kowale.

Premiera Popiołu i diamentu
Premiera Popiołu i diamentu

03.10.1958

 

Zdjęcia do filmu realizowano we Wrocławiu. Wyraźnie widać w nich jeszcze wojenne zniszczenia miasta. Plenerami były m.in. ulica Nasypowa (scena ucieczki rannego Maćka przed żołnierzami), kościół przy ul. Św. Mikołaja czy ul. Franciszkańska. Słynną symboliczną scenę śmierci głównego bohatera kręcono na wysypisku śmieci, w miejscu, gdzie dziś znajduje się wrocławski aquapark. W kadrach możemy także dostrzec wiadukt kolejowy od ul. Zielińskiego i od ul. Komandorskiej czy ul. Bogusławskiego. W atelier wrocławskiej Wytwórni Filmowej zbudowano konstrukcję filmowego hotelu Monopol, który posłużył za główną scenografię filmu. W zbiorach dzisiejszej CeTA znajdują się kostiumy z film, m.in. ubiór głównego bohatera. Za filmowy plener posłużyła także dolnośląska Trzebnica. Sceny kręcono tutaj w pobliżu Kaplicy Świętej Jadwigi Śląskiej.

Premiera filmu Nikt nie woła
Premiera filmu Nikt nie woła

31.10.1960

 

Kutz nadał swojemu filmowi bardzo ciekawą, wręcz afabularną formułę. Skupia się nie tyle na wydarzeniach, co na klimacie opowieści i psychologii głównych postaci. Złożone emocje, jakie towarzyszą historii miłosnej, skontrapunktowane są surowością i wręcz minimalizmem w scenografii. Całość znakomicie dopełniają czarno-białe, doskonale pasujące do opowieści zdjęcia Jerzego Wójcika. Plenerowe zdjęcia do filmu kręcone były w Bystrzycy Kłodzkiej, grającej – zgodnie ze swoją historią – poniemieckie miasteczko na zachodnich kresach Polski.

Premiera Długiej nocy
Premiera Długiej nocy

30.10.1989

 

Fabuła opowieści bazuje na książce „Noc” Wiesława Rogowskiego i jest nader prosta. Podczas okupacji w 1943 roku w małym polskim miasteczku jeden z mieszkańców kamienicy ukrywa żydowskiego uciekiniera. Nie wtajemnicza w to pozostałych lokatorów, którzy mimo to w końcu i tak dowiadują się o sprawie. Kiedy Niemcy ogłaszają przeszukania budynków celem wyłapywania zbiegów, kamienica staje się królestwem strachu, w obliczu którego w trakcie jednej nocy zostajemy skonfrontowani z różnymi postawami poszczególnych lokatorów. Oś sporu toczy się wokół decyzji – czy wydać w ręce okupanta ukrywanego Żyda i zyskać względne własne bezpieczeństwo, a może narazić się na śmierć, ale spróbować ocalić tego człowieka. Sytuacja wyjściowa pociąga więc za sobą całą panoramę ludzkich postaw, emocji i często sprzecznych motywów.

Premiera filmu Daas
Premiera filmu Daas

07.10.2011

 

„Daas” należy do najciekawszych polskich filmów historycznych ostatnich lat. Stanowi przykład ciekawego myślenia o wydarzeniach z przeszłości, a zarazem jest próbą pokazania na ekranie pewnej tajemnicy. To zdecydowanie świetne zaprzeczenie wyobrażeń o XVII-wiecznej Polsce. Okazuje się, że duchowe i empiryczne poszukiwania ówczesnych ludzi potrafią być nam zaskakująco bliskie. Film cechuje dobre aktorstwo i pomysł na warstwę estetyczną – zdjęcia Arkadiusza Tomiaka potęgują atmosferę tajemnicy. Warto podkreślić bardzo twórcze wykorzystanie dolnośląskich lokalizacji, których znaczącym atutem jest architektura z tej właśnie epoki czy też dostępność sporej liczby pałaców na tym obszarze. Dolny Śląsk okazał się miejscem wyjątkowo przyjaznym dla udanego, ambitnego filmu historycznego.

Zmarł Zygmunt Krukowski
Zmarł Zygmunt Krukowski

06.10.2013

 

Tego dnia zmarł Zygmunt Krukowski - poeta, felietonista, dramaturg i tłumacz poezji rosyjskiej, francuskiej i angielskiej. Były pracownik Kopalni Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”. O jego twórczości pisali i wypowiadali się m.in. Mieczysław Orski, Karol Maliszewski i Jacek Gutorow. Był szczególnie ceniony za tłumaczenia utworów Williama Blake’a, które doczekały się publikacji w książce pod redakcją Michała Fostowicza (William Blake, "Wieczna ewangelia: wybór pism", wyd. Borgis, 1998). Mieszkał w Nowej Rudzie. Począwszy od 2015 roku organizowany jest przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Nowej Rudzie Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Zygmunta Krukowskiego.