Biogram

Andrzej Rafał Waltenberger (ur. 22 maja 1943 we Lwowie) – scenograf filmowy. Pracował jako drugi scenograf w Przedsiębiorstwie Realizacji Filmów „Zespoły Filmowe” (1972-1974) i w Telewizyjnej Wytwórni Filmowej „Poltel” (1974-1979) m.in. przy filmach „Śledztwo” Marka Piestraka (1973) i „Myśliwy” Krzysztofa Wierzbiańskiego (1974).

W 1975 roku współpracował z Tadeuszem Kosarewiczem przy telewizyjnej produkcji wrocławskiego reżysera, Stanisława Lenartowicza, zatytułowanej „Żelazna obroża”. Film realizowany był we wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, która, zdaniem Waltenbergera, podówczas stanowiła „właściwie najciekawsze filmowe miejsce w Polsce.”[1] Później, już jako pierwszy scenograf, korzystał z potencjału stolicy Dolnego Śląska: „Szereg filmów, które robiłem, zawsze starałem się umieścić właśnie tutaj.”[2]

W swojej bogatej karierze Andrzej Rafał Waltenberger stworzył scenografię do ponad sześćdziesięciu produkcji, wśród których znalazły się m. in. „Spokój” (1976), „Amator” (1979), „Przypadek” (1981) i „Krótki dzień pracy” (1981) Krzysztofa Kieślowskiego. Za scenografię do „Cudownie ocalonego” Janusza Zaorskiego Waltenberger otrzymał w 2004 roku nagrodę za najlepszą scenografię na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Po 1989 roku, kiedy polski przemysł filmowy otwarł się na Europę, scenograf pracował również przy licznych koprodukcjach i filmach zagranicznych. Część z nich kręcona była również we Wrocławiu, tak jak duńscy „Chłopcy świętego Piotra” (1991). Stolica Dolnego Śląska „zagrała” w filmie Sorena Kragh-Jacobsena Aalborg z czasów II wojny światowej. Na ekranie pojawiają się m.in. ulice Jedności Narodowej i Rydygiera oraz Mosty Mieszczańskie.  Jak się okazuje, efekt był na tyle satysfakcjonujący, że reżyser wrócił tutaj w 1996 roku przy okazji realizacji Wyspy przy ulicy Ptasiej”” na podstawie powieści Uriego Oleva, ponownie podejmując współpracę z Waltenbergerem. Tym razem wrocławskie plenery (m. in. ulice Probusa i Ptasia, plac św. Macieja i ponownie ul. Rydygiera) pojawiły się w filmie, którego akcja osadzona jest w warszawskim getcie.

Również dzięki Rafałowi Waltenbergerowi we Wrocławiu zrealizowano holenderski „Charakter”, wyróżniony w 1998 roku Oscarem dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Producenci poszukiwali wyjątkowego nastroju Rotterdamu z początku XX wieku w całej Europie, który udało im się znaleźć we Wrocławiu właśnie dzięki polskiemu scenografowi. Zdjęcia powstały m. in. na ul. Mierniczej i pl. Uniwersyteckim.

Waltenberger jest Przewodniczącym Wrocławskiego Oddziału Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Pracował również jako operator, realizując zdjęcia do filmów dokumentalnych „Makumba” Kazimierza Błahija (1980), oraz  „W rytmie samby”, „Trzy stolice Brazylii” (oba 1980) i „Sir Casimir Gzowski” (1985) Krzysztofa Wierzbickiego.

Oprac. Dawid Junke

[1] A. R. Waltenberger, M. Duffek, Rozmowa z dekoratorką wnętrz Marią Duffek oraz scenografem Rafałem Waltenbergerem, rozm. przepr. S. Kucharska [w:] K. Jachymek, S. Kucharska, Wrocław i film, Wydawnictwo SWPS, Warszawa 2012, s. 178.