Biogram

Carl Hauptmann (pseudonim Ferdinand Klar, 1858-1921) – urodzony 11 maja 1858 w Szczawnie-Zdroju niemiecki pisarz, starszy brat noblisty w dziedzinie literatury, Gerharta Hauptmanna. W latach 1872-1879 uczęszczał do Gimnazjum Na Międzymurzu we Wrocławiu. Od 1880 studiował filozofię, fizjologię i biologię w Jenie, m.in. u Ernsta Haeckela, a w 1883 obronił tytuł doktora filozofii. Następnie odbył podróż do Włoch, by w 1885 rozpocząć dalsze studia filozoficzne i przyrodnicze w Zurychu, a rok później prowadzić tam badania u Richarda Avenariusa. Od 1889 mieszkał w Berlinie, a w 1891 przeniósł się do kupionego wspólnie z bratem domu w Szklarskiej Porębie, gdzie został aż do śmierci.

W 1884 w Radebeul Hauptmann wziął ślub z Marthą Thienemann, który skończył się rozwodem w 1908. Ożenił się ponownie w tym samym roku w Poczdamie z córką pruskiego generała Marią Rohne, malarką, z którą miał później dziecko – Mononę. Podróżował m.in. do kolonii artystycznej Worpswede, na Bronholm i do Ameryki.

Pisarz planował pierwotnie karierę akademicką. Chciał wydać czterotomowe dzieło, z którego powstał pierwszy tom, „Die Metaphysik in der modernen Physiologie”, gdzie próbował wykazać wzajemne oddziaływanie między fizycznymi i psychicznymi zjawiskami. Druga część, „Grundzüge einer allgemeinen Biomechanik” także została ukończona, ale nieopublikowana. Jej manuskrypt znajduje się w Bibliotece Ossolińskich we Wrocławiu. W 1891 r. ukazała się jego pierwsza praca poetycka, opowiadanie „Der Sonnenwanderer”. Oprócz tego publikował jeszcze komedię „Marianne”, powieść „Mathilde”, nowele „Nächte”, dramat „Die lange Jule” i wiele innych. Jego początkowa twórczość zawierała elementy naturalizmu, ale później pojawiły się w niej elementy charakterystyczne dla impresjonizmu i ekspresjonizmu.[1]

„Przez wiele lat dzieła Carla Hauptmanna nie były tłumaczone na język polski. Chociaż pisarz kontaktował się z polskim środowiskiem literacko-naukowym […] jego poezje, dramaty i proza nie znajdowały uznania”.[2] Można powiedzieć, że Carl wciąż pozostaje w cieniu sławnego młodszego brata.

Zmarł 4 lutego w Szklarskiej Porębie, gdzie – w dawniej zamieszkanym przez niego domu – znajduje się teraz Muzeum Braci Hauptmannów. Na miejscowym cmentarzu zachował się jego grób.

Źródła papierowe:

„Encyklopedia Wrocławia”, red. nauk. J. Harasimowicz, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2006, s. 270.

„Carl Hauptmann w polskiej nauce i krytyce literackiej”, red. K. A. Kuczyński, Wydawnictwo PWSZ we Wrocławiu, Włocławek 2012.