Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju jest jedyną prowadzoną w sposób profesjonalny placówką muzealną w Polsce, zajmującą się szeroko pojętą tematyką papiernictwa. Gromadzi, opracowuje i udostępnia zbiory z zakresu dziejów papiernictwa, drukarstwa, historii Dusznik-Zdroju. Żywo interesuje się również sztuką papieru, współpracując z artystami tworzącymi dzieła sztuki z papieru. Ponadto głośną stała się oferta edukacyjna muzeum oraz działalność naukowo-badawcza. Bogate zbiory i unikatowy na skalę Polski księgozbiór z zakresu historii papiernictwa, jak też zainteresowania i dorobek pracowników, są źródłem wielu sukcesów; w prestiżowym konkursie organizowanym przez Ministerstwo Kultury Wydarzenie Muzealne Roku, dusznickie muzeum zdobyło aż 6 nagród i wyróżnień, w tym za 1998 r. główną nagrodę. Za 2001 rok otrzymało Dolnośląski Klucz Sukcesu dla najlepszej instytucji kultury. Równocześnie Muzeum Papiernictwa prowadzi współpracę międzynarodową, a dowodem uznania dla instytucji było powierzenie jej organizacji międzynarodowych kongresów artystów papieru (JAPMA) w 2001 r. oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyków Papieru (IPH) w 2004 r. - imprez, które po raz pierwszy odbyły się w kraju Europy Wschodniej. W 2004 r. muzeum zostało zakwalifikowane do finału Europejskiego Muzeum Roku (European Museum of the Year).

Po zakończeniu II wojny światowej Duszniki-Zdrój znalazły się na terenie Polski. Pełnomocnik Rządu Polskiego w celu zabezpieczenia papierni przekazał ją najbliższej fabryce papieru w Młynowie k. Kłodzka. Dyrektor fabryki rozpoczął remont budynku dążąc do szybkiego uruchomienia produkcji papieru, ale jego śmierć przerwała dalsze prace. Obiekt stał kilka lat bez opieki i niszczał, zaciekały dachy, a resztki urządzeń rozkradziono i zniszczono. W 1953 roku władze miasta Duszniki-Zdrój zwróciły uwagę na duży, niszczejący obiekt papierni. Kilka lat trwało pozyskanie sprzymierzeńców dla idei zachowania i odnowienia młyna papierniczego jako zabytku techniki. Ścierały się też różne koncepcje: od przekazania obiektu na magazyn owoców po wyburzenie.

Papiernia w międzyczasie zdobyła wielu przyjaciół, w tym najważniejszych. W 1962 roku. Wojewódzki Konserwator Zabytków otrzymał fundusze na remont zabezpieczający. Wymieniono gonty na całym dachu, założono nowe odeskowanie. Remont trwał 4 lata.

24 stycznia 1966 roku Wiceminister Kultury i Sztuki przyjechał do Dusznik-Zdroju, zwiedzał Zabytkową Papiernię oraz odbył konferencję z przedstawicielami władz wojewódzkich, powiatowych i miejskich, sugerując urządzenie muzeum papiernictwa oraz produkcję papieru w ramach resortu leśnictwa i przemysłu drzewnego. Sugestia ta została przychylnie przyjęta przez Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego i już 26 stycznia 1966 roku zawarto porozumienie. Ministerstwo Leśnictwa zleciło realizację tego przedsięwzięcia Zjednoczeniu Przemysłu Celulozowo-Papierniczego w Łodzi. Po zakończeniu remontu zabezpieczającego Wojewódzki Konserwator Zabytków w dniu 31 marca 1966 roku przekazał oficjalnie papiernię przemysłowi papierniczemu pod zarząd Bardeckich Zakładów Celulozowo-Papierniczych w Bardzie Śląskim, po czym przystąpiono do urządzania w budynku muzeum papiernictwa. Kierownikiem Zabytkowej Papierni został Jan Michał Kowalski. Sprawami technicznymi zajęło się Biuro Projektów Przemysłu Papierniczego w Łodzi, a wykonawstwem ekipy fachowców z zakładów papierniczych. Opracowania wystroju plastycznego podjęli się najlepsi artyści plastycy: prof. Stanisław Zamecznik, prof. Witold Chomicz i prof. Zygmunt Acedański.

Informacja o pracach nad utworzeniem muzeum papiernictwa w prasie i radiu spowodowała napływ licznych eksponatów od fabryk, instytucji i osób prywatnych. Pierwsze dary i przekazy to: rzeźbione matryce do druku tapet (płaskie i okrągłe) z Gnaszyna, sita czerpalne i portrety papierników od władz miasta, modele maszyn papierniczych z Krapkowic i Jeleniej Góry, prasy papiernicze, meble, gabloty. Napływają papiery czerpane. Wybitny czerpalnik z Jeziornej k/Warszawy Teodor Chojnowski, skompletował i wyremontował urządzenia potrzebne do uruchomienia czerpalni w Dusznikach. Wspólnym wysiłkiem papierników polskich oraz miłośników zabytków powstało w Dusznikach-Zdroju żywe muzeum gromadzące eksponaty dawnej techniki papierniczej i przetwórstwa papierniczego. 26 lipca 1968 roku Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego Roman Gesing dokonał otwarcia I-go etapu Muzeum Papiernictwa [fot.07].

Dalej jednak trwały prace remontowe i adaptacyjne. Pokazową produkcję papieru czerpanego uruchomiono w 1971 roku, drukarnię typograficzną w 1974 r., a nową ekspozycję przedstawiającą wyroby polskiego przemysłu papierniczego dwa lata później.

W latach 1984-2005 dusznickim muzeum kierowała Bożena Schweizer-Makowska.

Muzeum do końca 1991 r. podlegało Bardeckim Zakładom Papierniczym. Od 1 stycznia 1992 r., w wyniku starań kierownictwa, stało się samodzielną instytucją kultury, podległą Ministerstwu Przemysłu i Handlu. 3 lata później, po reformie organizatorem muzeum zostało Ministerstwo Gospodarki.

Po usamodzielnieniu instytucji w 1992 r. zaistniała możliwość profesjonalnej organizacji muzeum - powstały działy merytoryczne: Historii Papiernictwa, Papiernictwa Współczesnego, Oświatowy i Biblioteka. W wyremontowanym młynie papierniczym zostały zmienione wszystkie ekspozycje stałe. W 1997 roku - Historia papiernictwa światowego, polskiego i śląskiego (scenariusz Józef Dąbrowski, współpraca - Teresa Windyka). W 1998 roku - Historia techniki i technologii papiernictwa (scenariusz Maciej Szymczyk). Do obu ekspozycji koncepcję aranżacji plastycznej opracowała Bożena Makowska, a projekty plastyczne wykonał Marek Mikulski [fot. 8].

23 lipca 1998 roku Muzeum Papiernictwa poniosło ogromne straty w czasie kilkugodzinnej powodzi. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu pracowników oraz pomocy finansowej rządu polskiego, zakładów branży papierniczej oraz licznych organizacji i osób prywatnych, stopniowo usuwano skutki powodzi. Remonty popowodziowe zakończono w 2003 roku realizacją założenia parkowo-ogrodowego.

1 stycznia 1999 roku Muzeum Papiernictwa zostało przekazane przez Ministerstwo Gospodarki Urzędowi Marszałkowskiemu we Wrocławiu.

Obecnie dusznickie muzeum jest jednym z ważniejszych obiektów turystycznych na Ziemi Kłodzkiej - roczna frekwencja kształtuje się na poziomie 70 tys. osób.

Za: www.muzpap.pl