Biogram

Jan Jakub Kolski (ur. 29 stycznia 1956 roku we Wrocławiu) – reżyser, scenarzysta, operator filmowy i pisarz, członek Polskiej Akademii Filmowej oraz Europejskiej Akademii Filmowej. Pochodzi z rodziny o długich filmowych tradycjach: jego pradziadek Mani Hendlisz w latach 1907–1922 był właścicielem kina znajdującego się przy ulicy Piotrkowskiej 15 w Łodzi; dziadek Jan Kolski był producentem i dystrybutorem filmowym; natomiast ojciec Roman Kolski pracował jako montażysta w Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu. Jan Jakub Kolski swoją filmową karierę rozpoczął we wrocławskim ośrodku Telewizji Polskiej, w którym w latach 1977–1983 był operatorem. W międzyczasie, w roku 1981, podjął studia na Wydziale Operatorskim w Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, które ukończył w 1985 roku. W 2011 roku nagrodzony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność artystyczną.

Przez całe lata osiemdziesiąte Kolski zrealizował szereg filmów dokumentalnych i krótkometrażowych, takich jak „Najpiękniejsza jaskinia świata” (1983) czy „Wrocławskie lata Edyty Stein” (1986). W 1990 roku swoją premierę miał jego pierwszy pełnometrażowy film fabularny – „Pogrzeb kartofla”. Zdjęcia do niego kręcone były w Popielawach – wsi, w której Kolski mieszkał, będąc nastolatkiem, i która powróci jeszcze w „Historii kina w Popielawach” (1998). Reżyser od samego początku miał swój własny, niepowtarzalny styl: akcja jego filmów najczęściej rozgrywa się na sielskiej prowincji, przedstawianej jako miejsce niezwykłe, na poły magiczne, fantastyczne i cudowne, a same produkcje często wydają się nawiązywać do kultury ludowej, bywają również otwarcie autobiograficzne. W tej estetyce utrzymane były nie tylko dwa wymienione wyżej tytuły, lecz także „Jańcio Wodnik” (1993, realizowane w Twardogórze na Dolnym Śląsku), „Magneto” (1993, prem. 1998, kręcony m.in. w Złotym Stoku i Dolinie Kłodzkiej), „Cudowne miejsce” (1994, realizowane w dolnośląskim Czeszowie), „Szabla od komendanta” (1995, w produkcję była zaangażowana Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu oraz Odra-Film) czy „Jasminum” (2006).

Z czasem jednak w filmografii Kolskiego zaczęły pojawiać się coraz wyraźniejsze próby odejścia od tej stylistyki. Pierwszym sygnałem zupełnie nowego stylu reżysera było „Daleko od okna” (2000). Ta rozgrywająca się podczas II wojny światowej historia (tematyka wojenna wróci jeszcze w „Pornografii”, 2003, według powieści Witolda Gombrowicza, oraz „Wenecji”, 2010) przedstawia losy miłosnego trójkąta. Reżyser włożył wiele wysiłku w to, aby film ewokował ponury, tragiczny klimat, a jednocześnie nadał opowiadanej historii cech uniwersalnych. Równie odmiennym od wcześniejszych dokonań Kolskiego był film "Zabić bobra" (2012), którego głównym bohaterem jest obarczony psychicznymi problemami żołnierz.

Kolski nie porzucił jednak całkowicie estetyki, dzięki której zasłynął i która stała się jego znakiem rozpoznawczym. Do onirycznej wizji polskiej prowincji powrócił chociażby w „Afonii i pszczołach” (2009), melodramacie opowiadającym o romansie Polki i rosyjskiego zapaśnika. Raz jeszcze do stworzenia odrealnionego pejzażu wsi i małych miasteczek posłużyły Kolskiemu plenery Dolnego Śląska: Ołdrzychowice Kłodzkie, Kłodzko czy Legnica. Z kolei najnowszy film reżysera, „Las, 4 rano”, zrealizowano w koprodukcji z wrocławskim Centrum Technologii Audiowizualnych.

Oprac. Robert Dudziński

Twórczość

Obszerną filmografię autora można przejrzeć pod tym linkiem.