Biogram

Jerzy Grotowski (1933-1999) – urodzony w Rzeszowie reżyser, teoretyk teatralny i reformator dwudziestowiecznego teatru, uważany wśród teatrologów za jedną z najważniejszych i wpływowych postaci nie tylko w Polsce, ale i na świecie. „W latach 1955-1956 studiował reżyserię w moskiewskim Gosudarstwiennym Instytutie Tieatralnogo Isskustwa im. Łunaczarskiego (w skrócie GITIS). Tam zapoznał się między innymi z technikami aktorskimi i artystycznymi Stanisławskiego, Wachtangowa, Meyerholda i Tairowa”[1]. W 1959 r. został kierownikiem artystycznym opolskiego Teatru 13 Rzędów, ściśle współpracując z Ludwikiem Flaszenem, także po przeniesieniu zespołu w 1965 r. do Wrocławia.

„W latach 1957–1969 wyreżyserował 17 przedstawień, w tym 11 w założonym i kierowanym przez siebie Teatrze Laboratorium z siedzibą najpierw w Opolu, a następnie we Wrocławiu; z tych cztery – ‘Akropolis’ (1962), Tragiczne dzieje doktora ‘Fausta’ (1963), ‘Książę Niezłomny’ (1965) i ‘Apocalypsis cum figuris’ (1969) – przyniosły mu rozgłos światowy, wchodząc do kanonu dokonań sztuki teatralnej XX w. Własną metodę pracy aktora i program przedstawił w książce ‘Ku teatrowi ubogiemu’ (szeroko znane wydanie anglojęzyczne 1968, wydanie polskie 2007). W cyklu natchnionych manifestów (Jak żyć by można; Takim, jakim się jest, cały; Święto; 1970–1971), zabarwionych ideami kontrkulturowymi, zarysował wizję kultury czynnej – jako dziedziny spełnień jej uczestników, niedążących do kształtowania dzieł, lecz współtworzących spotkania nacechowane effervescence collective. Realizacją tych idei miały być staże parateatralne i dzieła-strumienie, realizowane przez współpracowników Grotowskiego, takie jak ‘Special Project’ (od 1974) czy ‘Przedsięwzięcie Góra’ (1977). W pracy ze specjalnie tworzonymi zespołami międzynarodowymi – w Polsce, w Stanach Zjednoczonych i ostatecznie we Włoszech – Grotowski zajął się skomponowaniem struktury działań performerskich o charakterze i skuteczności quasi-rytualnej”[2].

„W 1985 Grotowski przeniósł się do Pontedery we Włoszech, gdzie założył Workcenter of Jerzy Grotowski. W ośrodku tym, wraz z grupą stażystów pochodzących z różnych stron świata, a także niewielkim gronem stałych współpracowników (zwłaszcza Thomas Richards i Mario Biagini) kontynuował pracę nad dziełem performatywnym nazwanym Akcją. Począwszy od końca lat 80. stopniowo udostępniał swoje dokonania osobom z zewnątrz, prezentując Akcję w Pontederze i poza siedzibą Centro (m.in. w Polsce w 1997). W 1997 został mianowany profesorem antropologii teatralnej w Collège de France i rozpoczął tam regularne wykłady”[3]. Reżyser zmarł w Pontederze 14 stycznia 1999 r.