Pablo Picasso, György Lukács, Fernand Léger, Irène Joliot-Curie, Julian Huxley, Anna Seghers, Roger Vailland, Salvatore Quasimodo, Paul Éluard, Martin Andersen Nexø, Julien Benda, Aleksandr Fadiejew, Ilja Erenburg, Michaił Szołochow, Jarosław Iwaszkiewicz, Ludwik Hirszfeld, Maria Dąbrowska, Zofia Nałkowska, Xawery Dunikowski, Andrzej Panufnik, Kazimierz Wyka, Stanisław Ossowski – to tylko wybrani uczestnicy Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju, który zorganizowano we Wrocławiu w dniach 25-28 sierpnia 1948 r. Łącznie w wydarzeniu wzięło 400 pisarzy, artystów i intelektualistów z 45 krajów świata. Obradowano w auli Politechniki Wrocławskiej.

„Na początku obrad odczytano, ocenzurowany wcześniej, krótki list Alberta Einsteina do uczestników Kongresu, w którym pominięto apel o utworzenie światowego rządu, mającego kontrolować energię atomową. Przyjazny  początkowo klimat obrad zmienił się radykalnie po wystąpieniu przewodniczącego sowieckiej delegacji Aleksandra Fadiejewa, który ostro zaatakował politykę USA, mówiąc m.in., że ‘Kajdany amerykańskich imperialistów mają zamienić świat w komisariat policyjny, a jego ludność w niewolników kapitału’. Krytykując pisarzy, którzy jego zdaniem zdradzili proletariat, Fadiejew oświadczył: ‘Gdyby szakale mogły nauczyć się pisać na maszynie, gdyby hieny umiały władać piórem, to, co by tworzyły, przypominałoby z pewnością książki Millerów, Eliotów, Malraux i innych Sartre’ów’”[1].

Część uczestników kongresu w obliczu zaistniałego incydentu opuściła obrady. Pozostali zadecydowali o przyjęciu rezolucji pokojowej skierowanej do intelektualistów z całego świata, ale wymierzonej w zachodnie kraje Europy i Stany Zjednoczone.

Audycji realizowanej przez Polskie Radio Wrocław można posłuchać pod tym linkiem.