Żydowskie Seminarium Teologiczne Fundacji Fränckla




10.08.1854

wróć

„W 1836 r. uczony i rabin Abraham Geiger sugerował utworzenie wydziału judaistyczno-teologicznego na Uniwersytecie Wrocławskim”[1]. Owe sugestie udało się urzeczywistnić 10 sierpnia 1854 r., kiedy na mocy zapisów uwzględnionych w testamencie wrocławskiego królewskiego radcy handlowego Jonasa Fränckla (zm. w 1846 r.) utworzono Żydowskie Seminarium Teologiczne. Obiekt mieścił się przy dzisiejszej ul. Włodkowica 4 (obecnie ową działkę zajmuje parking).

„To miała być placówka, której absolwenci dogłębnie znać będą nie tylko Torę i Talmud, ale również wykażą się wysokim poziomem wiedzy ogólnej. Takie nastawienie wpisywało się w zmiany zachodzące w żydowskiej społeczności w Niemczech w XIX wieku. Żydzi dążyli do pełnej emancypacji, zdobywali wykształcenie na uniwersytetach, obejmowali wysokie stanowiska i tradycyjna, niezmienna od wieków, wykładnia religijna przestała im już wystarczać. Potrzebowali więc rabinów na równi z nimi wykształconych, potrafiących z pewną dozą akademickiego krytycyzmu podejść także do historii judaizmu; którzy byliby w stanie powstrzymać postępującą sekularyzację”[2].

„Niedługo po utworzeniu Seminarium stało się ono jednym z głównych centrów badań nad judaizmem w Europie. Było to pierwsze seminarium rabiniczne na terenie Niemiec. Składało się początkowo z 3 wydziałów. Na wydziale rabinackim studia trwały 7 lat, a kandydaci musieli mieć ukończone studia. Drugi wydział był wydziałem przygotowawczym przeznaczonym dla kandydatów, którzy przychodzili do seminarium po ukończeniu jesziw i nie mieli wcześniej kontanktu z przedmiotami świeckimi. Trzeci – trzyletni wydział miał kształcić nauczycieli. Po 1867 r. zamknięto wydział nauczycielski, a w 1887 – wydział przygotowawczy. Dopiero po 1918 r., kiedy to seminarium zaczęło się ponownie cieszyć popularnością, przywrócono wydział nauczycielski. W 1931 r. władze wydały zgodę na otwarcie przy seminarium jeszcze jednej placówki – Wyższej Szkoły Teologii Żydowskiej (niem. Hochschule für jüdische Theologie)”[3].

Wrocławskie Seminarium przez lata wyznaczało kierunki badań nad Talmudem. „W sumie instytucja przez 84 lata istnienia wykształciła 249 rabinów, wśród nich warto wymienić tak znane nazwiska, jak chociażby Leo Baeck, jeden z czołowych twórców judaizmu liberalnego, czy Israel Lewy, uznawany za jednego z największych talmudystów w czasach współczesnych. W ostatnich latach istnienia, z powodu zaostrzającej się polityki nazistowskich Niemiec wobec obywateli pochodzenia żydowskiego, liczba studentów wciąż się zmniejszała. Ostatnia ordynacja rabinów odbyła się 21 lutego 1939 r., ale seminarium nie funkcjonowało już w zasadzie od listopada 1938 r., policyjnym nakazem zamknięto je tuż po Nocy Kryształowej”[4].