Krzeszów: Sanktuarium, opactwo, bazylika

GPS - 50.7327 / 16.0684

Bazylika Mniejsza pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Taka właśnie jest pełna nazwa głównego kościoła Opactwa cysterskiego w Krzeszowie. Kościół wybudowano w latach 1728-1735 za czasów rządów opata Innocentego. Bazylika krzeszowska zwana jest też Europejską Perłą Baroku - patząc na zdjęcia, raczej nie trudno zgadnąć dlaczego.

Tak prezentuje się bazylika od strony wejścia głównego do kompleksu klasztornego:

Po lewej stronie kościół św. Józefa, po prawej - klasztor:

Widok od strony południowej:

I od północnej:

Z głębi nieśmiało zaglądają zabudowania klasztorne:

Fasada główna to arcydzieło - uważane jest za wzór architektonicznej harmonii - a wykonana została przez pochodzącego i tworzącego głównie w Pradze (ale na Śląsku też) Ferdynanda Brokoffa. Zasłynął on głównie z wykonania rzeźb na tej fasadzie, ale spod jego ręki pochodzą również niektóre rzeźby na moście Karola w Pradze (i na Hradczanach):

Portal wejścia głównego:

To już widok na bazylikę od strony wschodniej...:

...gdzie znajdują się rzeźby Chrystusa z krzyżem w otoczeniu świętych:

Wnętrze bazyliki krzeszowskiej. Na wstępie muszę przeprosić opiekunów sanktuarium, ponieważ złamałem zakaz fotografowania, ale z drugiej strony, gdybym nie zrobił tych zdjęć, to chyba popełniłbym grzech zaniechania (bo jak można nie pokazać szerszej publiczności takich cudów?).

Słowa nie są w stanie wyrazić tego, co można tu zobaczyć na żywo, w końcu nie bez powodu sanktuarium to nazwane jest Perłą Baroku.

Widok na główną nawę kościoła nad której sklepieniem widać wspaniałe polichromie, których autorem jest Georg Neunhert,z wnuk Michaela Willmanna. Przedstawiają one sceny z życia zakonu i sceny biblijne:

W nawie bocznej umieszczone są ołtarze:

Polichromie na sklepieniu przy prezbiterium:

Malowidło na sklepieniu prezbiterium:

Ołtarz główny jest dziełem Piotra Brandla i przedstawia Wniebowzięcie Maryi, a w jego centrum usytuowany jest niewielki, namalowany na drewnie obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Wg ustnych przekazów został on namalowany na początku XIII w i jest to najstarszy obraz maryjny w Polsce.

Widok w szacie Bożonarodzeniowej:

Tak wygląda na co dzień:

To niewielki obraz otoczony kultem maryjnym (trzeba dodać, że obraz zaginął na jakiś czas podczas wojen husyckich):

Widok w kierunku empory organowej:

Barokowe organy wyróżniają się swoją budową; są jednym z największych i najpiękniejszych instrumentów tego typu na Śląsku. Zostały wybudowane w latach 1733-1736 przez Michała Englera, a rzeźby wykonał Antoni Dorazil:

Pod emporą organową znajdują się pięknie zdobione konfesjonały, a cała ta część bazyliki jest oczywiście pięknie zdobiona polichromiami:

Widok na ołtarz z amboną po lewej stronie:

Ambona to również arcydzieło sztuk; jej autorami są Antoni Stenzel i Joseph Lachel (ten ostatni wykonał wszystkie rzeźby i płaskorzeźby):

Jedna z kaplic pomocniczych:

Widok na polichromie stropu nawy głównej:

W tle sklepienie kaplicy pomocniczej i jej polichromie, a na pierwszym planie pięknie zdobione stalle:

Choć jest to kompleks pocysterski, to wcale nie cystersi byli pierwszymi mnichami, którzy osiedlili się w tym miejscu. W 1242 r. czyli w rok po śmierci Henryka Pobożnego pod Legnicą, wdowa po nim, księżna Anna, sprowadziła do Krzeszowa Benedyktynów. Jednak z nieznanych przyczyn po 47 latach pobytu w tym miejscu wyprowadzili się. Cztery lata po tym wydarzeniu, w 1292 r., ówczesny władca tych ziem Bolko I Surowy sprowadził do Krzeszowa Cystersów.

Zakon ten na dobre zadomowił się w tej niewielkiej miejscowości, ponieważ przebywali tu do 1810 r., kiedy to nastąpiła sekularyzacja zakonu. W 1919 r. opustoszały klasztor zasiedlają benedyktyni z wysiedlonego praskiego opactwa i urzędują w obiektach klasztornych do roku 1940, kiedy to władze hitlerowskie przejmują obiekty i wydalają z nich mnichów.

Obecny obiekt został wybudowany na początku XVIII wieku wraz z kościołem; było to za rządów opata Innocentego Fritscha, który był uważany za jednego z najlepszych gospodarzy opactwa. W czasie jego rządów został wybudowany klasztor i piękny, barokowy kościół, któremu w 1998 r. Jan Paweł II nadał tytuł Bazyliki Mniejszej. Klasztor miał być w myśl pierwotnych zamierzeń dużo większym obiektem, ale z powodu pogarszających się stosunków między państwem a kościołem (w 1740 r. tereny te przejęło państwo Pruskie, a w 1810 r. dobra klasztorne uległy sekularyzacji) zostało wybudowane tylko skrzydło południowe i częściowo zachodnie, które jednak zostało wysadzone w powietrze przez pruskich saperów. Obecnie klasztor zasiedlony jest przez benedyktynki, które zostały przeniesione tu ze Lwowa.

Widok od strony wejścia głównego na tereny kompleksu: