Biogram

Stefan Kurzyp (ur. 6 maja 1940 roku) – operator, asystent operatora i fotosista. Od początku lat 60. związany z Wytwórnią Filmów Fabularnych we Wrocławiu – jako współpracownik operatora po raz pierwszy pracował przy filmie „Dwa żebra Adama” (1963) w reżyserii Janusza Morgensterna. Przez kilkadziesiąt następnych lat realizował zdjęcia do wielu popularnych produkcji (np. pierwszej serii „Czterech pancernych i psa”, 1966; czy „Stawiam na Tolka Banana”, 1973) i współpracował z uznanymi reżyserami: Januszem Majewskim („Wenus z Ille”, 1967), Markiem Piwowskim („Przepraszam, czy tu biją?”, 1976), Romanem Załuskim („Wyjście awaryjne”, 1982; „Och, Karol”, 1985; „Kogel-mogel”, 1988), Andrzejem Żuławskim („Na srebrnym globie”, 1989), Janem Jakubem Kolskim („Pograbek”, 1993; „Jańcio Wodnik”, 1994) czy Lechem Majewskim („Wojaczek”, 1999). Ostatnim jak dotąd filmem, przy którym pracował, była „Różyczka” (2010) Jana Kidawy-Błońskiego..

Kurzyp był jednak nie tylko operatorem, lecz także fotosistą. Gdy w pierwszej połowie lat 60. zaczynał pracę w przemyśle filmowym, zawód ten tracił swój autonomiczny charakter. Ze względów finansowych coraz częściej za fotosy odpowiedzialny był nie osobny członek ekipy, ale – niejako przy okazji – ktoś z pionu operatorskiego[1]. Tak też potoczyła się kariera Kurzypa, który jako współpracownik operatora w ekipie tworzącej komedię „Ściana czarownic” (1967) został poproszony również o przygotowanie fotosów. Niemałą rolę odgrywał tu fakt, że w filmie wykorzystano przede wszystkim trudne górskie plenery, w związku z czym reżyserowi zależało na zredukowaniu ekipy do niezbędnego minimum. Kurzyp pracował m.in. na planie „Lalki” (1968) Wojciecha Jerzego Hasa – za przygotowane wówczas fotosy otrzymał nagrodę Centralnej Agencji Fotograficznej[2]. Niemniej z uwagi na ówczesny status tego zawodu, nazwisk fotosistów często nie wymieniano w napisach filmowych. Gdy na przełomie lat 80. i 90. funkcja ta na powrót stawała się coraz istotniejsza (z uwagi na wymogi marketingowe), prestiż tego zawodu ponownie wzrósł. Wówczas Kurzyp został zatrudniony tylko i wyłącznie w charakterze fotosisty w ekipie głośnej i obsypanej nagrodami „Śmierci dziecioroba” (1991) Wojciecha Nowaka.

Kurzyp stworzył także ogromną, liczącą ponad 2000 sztuk, kolekcję fotosów i werkfotosów (zdjęć ukazujących ekipę przy pracy nad filmem). W jej skład wchodzą m.in. wspomniane materiały z planu „Lalki”, wśród zgromadzonych fotografii znajduje się także wiele zdjęć Zbigniewa Cybulskiego, którego Kurzyp poznał na planie „Rękopisu znalezionego w Saragossie” (reż. Wojciech Jerzy Has) – aktor pojawia się na fotosach z planu adaptacji powieści Jana Potockiego, a także z „Szyfrów” (1966) Hasa, „Salta” (1965) Tadeusza Konwickiego oraz „Cała naprzód” (1967) Stanisława Lenartowicza. W marcu 2016 roku właściciel przekazał kolekcję Filmotece Narodowej[3].

Oprac. Robert Dudziński