Oleander (fragment)

To był mój pierwszy rok w tym mieście.

Wieczorami z pamięci szkicowałem mapę

wielkiego parku w stylu angielskim

w objęciach Kochanowskiego                

i Mickiewicza (mówię o ulicach), a ty, pisząc

do mnie list, pomyliłeś Słowiańską

ze Słowackiego. Czy naprawdę

każde wspomnienie musi się kończyć listą

przypadków obiektywnych?                                

Najważniejszy jest sposób, w jaki sny przeobrażają

się w rzeczywistość – pisze A. w nadziei,

że zdarzenie zamienione w anegdotę zasłoni swoją

tajemnicę jak plaster ciemną ranę

(„Opowiem wam inną historię moją dziwniejszą”).

R. widziałem tylko raz, w listopadzie

albo grudniu dziewięćdziesiątego trzeciego,

w pierwszym roku naszej żeromszczyzny

(nieogrzewane poddasze w śródmieściu, niskie

okna otwarte głęboko w noc). Kilka

miesięcy wcześniej W. poznał go w Katowicach,

odkrywając wspólną miłość do mrożonej

wódki i wczesnego Waitsa. Tamtego dnia

mój pociąg spóźnił się o dwie godziny

i kiedy dotarłem na miejsce, żadna znajomość

nie mogła się już udać. Jego żarty nie

śmieszyły mnie, a przygody wziąłem za

zmyślone, ale do dziś nie wiem,

dlaczego istnienie tej szyby

poruszyło w nim taką strunę.

Mijając się ze mną w drzwiach łazienki,

zanim W. zdążył spostrzec, co się dzieje,

chwycił mnie za kołnierz płaszcza, a potem

napierając z ogromną siłą, przycisnął

do ściany i warknął: „Może wyjdziemy?”.

Po tylu latach widzisz to wszystko wyraźnie:

niebieskie oczy, jasny zarost i niewiarygodnie

popsute zęby, przez które syczy

ci wprost do ucha: „Pokażę ci, co u nas

robi się z biesem takim jak ty”.

Prawą dłonią próbuje złapać cię za ramię,

ale nagle uścisk słabnie, a on

uśmiecha się, osuwa na ziemię,

wypuszczając z ust strużkę piany.

Urwany zlew, bojler, puste butelki,

małe okno tuż nad podłogą;

pośrodku przedpokoju twój

pomarańczowy szalik.

W. podbiega do was przerażony,

wciąga go do pokoju po czerwonych

deskach, a R. śmieje się

i woła w twoją stronę:

„Wiesz, o czym mówię, czytałeś, znasz to!”.

 SI DEUS NOBISCUM QUIS CONTRANOS?             

Wściekły i upokorzony spakowałem się,

            wróciłem do domu

i połknąłem podwójny oxazepam.

            Sen, sen ponad wszystko.

W nowym roku kilka razy zapraszał mnie

            do siebie, ale odmawiałem.

Kiedy trzy miesiące później, przed północą,

wchodziłem na stopnie pospiesznego

do Warszawy, na peronie był lekki mróz

i tuż przy wejściu zobaczyłem

kolejarza w niebieskim mundurze, który

            dorzucał węgiel do pieca ogrzewającego

wagon (nie wiem, dlaczego wcale mnie to

nie zdziwiło). Mężczyzna uśmiechnął się

i powiedział po prostu „Dobry wieczór”.

Przez całą drogę spałem. Śniły mi się

wirujące zawrotnie podkłady, jakbym leżąc

patrzył przez podłogę wprost na tory.

Rano przez Rzym poleciałem do Madrytu,

            a stamtąd nocnym ekspresem do Granady

(w połowie podróży legitymowali mnie tajniacy

z latarką). Kilka dni później

zadzwoniłem do Polski

i dowiedziałem się o śmierci R.

Zginął przejechany przez pociąg towarowy.

„Mówił, że go nie lubiłeś, ale pewnie

chciałbyś wiedzieć”. Wróciłem do mieszkania

bardzo poruszony. W nocy

miałem sen, w którym R. prowadził

otwarty dom, przyjmując pod dach

kogo popadło. Pewnego dnia rano jakiś człowiek

zjawił się po paczkę zostawioną tam

w poprzedni wieczór przez wspólnego kolegę.

Po tygodniu scena się powtórzyła,

R. zwymyślał go i kazał się wynosić.

W następnych dniach wydawało mu się,

że ktoś go śledzi. Ostrzegł swoją dziewczynę

i postanowił wyjechać na wieś.

Kiedy nad ranem czekał na pociąg,

został pobity i wrzucony na tory.

Zginął po kilku kwadransach. Dwa tygodnie

później J. zaczęła opowiadać mi,

że policja wyjaśniła rodzinie, jak doszło

do wypadku, a ja przerwałem jej

mówiąc: „Wiem, mówiłaś mi o tym”.

Nie mogłem wiedzieć i do dziś

nie rozumiem. Wskazać miejsce,

w którym przebiega fastryga.

W poczekalni. Wszystkie cytaty są cytatami.

Niektóre imiona zostały zmienione.

Marcin Kurek