Reż. Waldemar Krzystek, 113', Polska 2008

Po II wojnie światowej Legnica stała się jednym z najważniejszych miast garnizonowych dla stacjonujących w całej Europie Środkowo-Wschodniej wojsk radzieckich. Mieściło się w niej dowództwo rozmieszczonej w Polsce w latach 1945–1993 Północnej Grupy Wojsk. W Legnicy mieścił się tzw. kwadrat, czyli wydzielona od reszty miasta i pilnie strzeżona radziecka część. Obok mieszkań i domów dla wojskowych znajdowała się tam dobrze rozwinięta infrastruktura czyli m.in. sklepy, przedszkola, a nawet stacja telewizyjna. Polacy na tym obszarze mogli przebywać wyłącznie na mocy specjalnej przepustki. Władzom zależało na oddzieleniu obydwu nacji. Film Mała Moskwa (tak nazywano opisaną powyżej część miasta) to melodramat stworzony na podstawie autentycznej historii tragicznej miłości żony rosyjskiego oficera do polskiego żołnierza. Pierwowzorem tej kobiety jest Lidia Nowikowa, która przez zakazane uczucia do Polaka popełniła samobójstwo w 1965 roku, a jej grób znajduje się na cmentarzu w Legnicy.

Waldemar Krzystek, wychodząc od autentycznego wydarzenia, zręcznie przywraca do życia dawną Małą Moskwę. Na uwagę zasługuje scenografia autorstwa dolnoślązaka Tadeusza Kosarewicza. Naturalnym plenerem do zdjęć okazała się przede wszystkim Legnica, m.in. Rynek, dworzec PKP, Park Miejski, czy Teatr im. H. Modrzejewskiej. Zdjęcia realizowano też we Wrocławiu – na ul. Chorzowskiej i Katowickiej, architektonicznie zbliżonych do zabudowy legnickiej Małej Moskwy. Spacer po Legnicy szlakiem zdjęć do filmu stanowi intrygujące doświadczenie o dużej wartości poznawczej.

Film Waldemara Krzystka zyskał rozgłos i wzbudził pewne kontrowersje, kiedy w mediach rozgorzała dyskusja po tym, jak został on nagrodzony Złotymi Lwami na 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Opinie były podzielone, a część krytyki uznała decyzję jury za nietrafioną.

Wrocławska premiera filmu zbiegła się ze sporymi zmianami w dolnośląskim życiu filmowym – w 2008 roku przez samorząd województwa i miasta Wrocławia powołany został regionalny fundusz wspierający produkcję filmową – Dolnośląski Konkurs Filmowy. Do dziś prowadzi go instytucja Odra-Film.

Oprac. Sebastian Sroka