Reż. Andrzej Wajda, 83', Polska 1955.

Andrzej Wajda zrealizował swój pełnometrażowy debiut fabularny w 1954 roku we wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych. Już sam tytuł –  Pokolenie – pokazuje, że dzieło realizowane było z dużymi ambicjami. W historii polskiego kina debiut Wajdy zajmuje ważne miejsce i stanowi zapowiedź nurtu szkoły polskiej. Ta ekranizacja powieści Bohdana Czeszki opowiada o młodych partyzantach Gwardii Ludowej, walczącej w konspiracji z hitlerowskim okupantem.

Reżyser, obok doświadczeń wojennych, chciał pokazać i uwypuklić przemianę bohaterów, jaka nastąpiła w nich po dramatycznych wydarzeniach czasu okupacji. W tym swoistym pokoleniowym studium widzimy całą plejadę aktorów, którzy później zdobyli rozgłos i uznanie – Tadeusz Janczar, Zbigniew Cybulski, Roman Polański, Tadeusz Łomnicki. Mimo że film powstał już w chwili odchodzenia od socrealizmu w kulturze, to wciąż, zwłaszcza w warstwie ideologicznej, uwzględnia tylko jeden punkt widzenia na historię – zgodny z komunistyczną propagandą i oficjalną linią władz (gloryfikacja komunistycznej partyzantki). Pokolenie niewątpliwie stanowiło dopiero pierwszy krok na drodze do przełamania obowiązujących schematów socrealistycznych. Debiut naszego filmowego wieszcza narodowego okazał się zapowiedzią polskiej szkoły filmowej, która – przy inspiracji włoskim realizmem – skupiała się przede wszystkim na polskich mitach oraz postawach w kontekście II wojny światowej i rzeczywistości okupacyjnej.

Film Wajdy wszedł na ekrany w 1955 roku, będąc jednym z pierwszych dzieł zrealizowanych we wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, która pełną niezależność uzyskała 1 stycznia 1954 roku – do tego czasu była to filia Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi. (Jako pierwszy we Wrocławiu powstał socrealistyczny produkcyjniak Niedaleko Warszawy w reżyserii Marii Kaniewskiej, opowiadający o sabotażystach przemysłowych).

Zobacz zdjęcia z planu zdjęciowego pod tym linkiem.

Oprac. Sebastian Sroka